Bài viết của Stefano Boeri, San Rocco số 0

… “Năm 1976 Toyo Ito là một kiến trúc sư trẻ ở Tokyo. Ông đã dần định hình về nghề nghiệp cùng những kiến trúc sư Nhật nổi tiếng và tinh tế nhất (Kiyonori Kitutake, Togo Murano, Arata Isozaki, v.v..) và bản thân cũng tạo ra được một vài tác phẩm nhiều hứa hẹn. Vào thời gian đó ông đã mở một studio nhỏ dưới tên mình, và năm đó ông được chị mình giao nhiệm vụ xây một căn nhà nhỏ trên mẩu đất bên cạnh nhà bố mẹ.

Đối với một kiến trúc sư trẻ, yêu cầu này đáng lẽ có thể là một cơ hội khác biệt để thử nghiệm khả năng với một nhiệm vụ khó khăn là thiết kế một tổ ấm gia đình, nếu tất cả điều này lại không đến từ một bi kịch cá nhân: chị Nobuko và hai cô con gái nhỏ (Sachiko và Fumiko) vừa mất đi người chồng và người cha do bệnh ung thư.

Sau biến cố này, Nobuko và các con gái đều cảm thấy âu lo khi rời căn hộ sang trọng của họ trong một cao ốc ở Tokyo mở rộng về thành phố. Họ tìm nơi nào đó để trú ẩn; họ cần một nơi có thể ở cùng nhau và cảm thấy an toàn – một nơi bảo vệ và hướng nội để tái sinh lại năng lượng của mình.

Lịch sử dự án ngôi nhà White U đã bắt đầu như thế, đi cùng với mong muốn của khách hàng được “ở gần mặt đất nhất có thể” và có một mặt bằng “hình chữ L” cho phép người mẹ và các con gái luôn có thể nhìn vào nhau, có lẽ qua một khu vườn”

… “Nhà White U bắt nguồn từ một không gian xây lên từ vội vã, từ nhu cầu biểu tượng, một điều kiện mà câu trả lời kiến trúc cho nó không phải là một bố cục luận lý của không gian công năng (bếp, phòng ngủ, phòng khách) mà là tạo dựng ra một ý tưởng không gian đặc biệt: một nơi lạnh lẽo, hướng nội nhưng bám rễ – một kiểu tổ ấm trú ẩn có khả năng bảo vệ sự đơn độc của một gia đình bao phủ trong tiến trình để tang.”

…’ Nhưng câu chuyện của Toyo Ito, không giống các trường hợp kiến trúc thường thấy khác, không dừng lại ở đó. Ito nói với chúng tôi làm sao mà những năm sau khi hoàn thành, căn nhà White U bị trỉ trích nặng nề, và làm sao mà một vài phê bình xem nó như một sự khởi động theo lối Corbusier từ sự tinh tế của chủ nghĩa tối giản truyền thống Nhật. Ông cũng nhớ lại làm sao mà tạo vật kiến trúc bé nhỏ và nổi danh đó bị phá hủy (hoàn toàn) trước thời hạn, chỉ hai mươi năm sau khi xây. Người mẹ và các con gái đã từng mong muốn và tạo hình ra căn nhà cũng là những người quyết định về kết cục của nó: từng người một, họ rời bỏ căn nhà, dần “trở thành một ngôi mộ”. Người đầu tiên đi khỏi là con gái lớn Sachiko. Sau này người mẹ rời đi và tiếp đó con gái út Fumiko cũng ra khỏi đó.

Điều này tuy nhiên lại không phải đơn giản như sự bỏ hoang dần dần của ngôi nhà. Nó là sự phá vỡ có tính giải phóng của một không gian mà nếu chiếm hữu bởi một người khác họ sẽ không thể chấp nhận nổi; đối với họ đó là sự tan rã của một nơi chốn biểu trưng cho ý tưởng về một nỗi mất mát thân thiết và triệt để. Sự kết thúc của một thời kỳ đặc biệt trong dòng đời của gia đình này cũng kéo theo sự rời bỏ hình dạng kiến trúc mà đối với họ, căn nhà là đại diện của sự diễn dịch thời kỳ này thành ngôn ngữ không gian.”…